Haritacılık İlminin Tarihi

Dünya üzerinde herhangi bir yerin topografik yapısının, yerleşik konumunu, jeolojik yapısının, ekolojik dengelerinin konumlandırılmasında bize en büyük yardımcının harita olduğu belki de çoğu zaman düşünülmemiştir. Harita
kısaca yeryüzünü kısmi bir parçasının veya tamamının belli bir plan üzerinde bir ölçek baz alınarak küçültülmüş boyutunun çizimlendirilmesidir. Çok eski çağlarda yaşayan uygarlıklar artık sabit bir konumdan ve yaşadıkları çevreden başka diyarlara da ulaşma ihtiyacı hissettiklerinde ellerinde bir kılavuz olması gereğini hissettiler. Bunun için önce bulundukları bölgenin genel durumunu yansıtır çizimler yaptılar. Ancak bu çizimler düz bir satıhı göstermekte olduğu için ihtiyaçlarına cevap bulamadılar. İlgili çizimlerin dağ, tepe, vadi, akarsu vb unsurlar gibi yükselti, eğrelti ve çukurları da yansıtması gerektiği ancak bunun en azından zeminden yüksek bir alanda olması gerektiğini düşündüler. Bunu da çizimlerinde yüksek bir yerlere çıkarak o zaman ki şartlara göre düz zeminde iki boyutlu olarak gösterdiler.

İLK HARİTA ÇİZİMLERİ

Harita kelimesi Yunanca(HARTEN) , Fransızca ( CARTE) kelimesinden doğmuştur. Haritacılık İlminin tarihi her ne kadar Milattan sonraki tarihlere dayandığı düşülse de ilk harita çizimleri M.Ö. den 1200-1300 lere kadar dayanmaktadır. İlk haritaların M.Ö den öce Mezopotamya ‘da 2400 ve M.Ö den önce 1300 Ramses tarafından Mısır’da çizdirilen haritalardır.Bu basit harita çizimlerinden daha sistemli olanlar 1568 de Aplan tarafından çizilen ve ilk belli bir resmi ölçeğe (1/140 . 000 ) dayanan haritadır. 

TÜKLERDE HARİTACILIK

Haritacılık ilminde dağ ve tepelerin tam gösterilmesi için perspektif kullanılması 17 . yy ‘ dan itibaren kullanılmaktadır . ilk olarak perspektif açının bir projeksiyon sistemine bağlanması iki boyutlu sistemden üç boyutlu sisteme geçilmesi ve küresel cisimlerin de harita üzerinde gösterilmesini sağlayan Gerhardus Mercator ‘dur . Mercator ‘ un bu sistemi modern haritacılığının temelidir.Bu arada Türk ilim adamları ve düşünürlerde haritacılık ile araştırma ve buluşlar yaptılar. Türklerde ilk haritaya dair izler Kaşgarlı Mahmud ‘un Divan-ı Lügat-it Türk adlı eserinde yer alan dünya haritasıdır. Bunu daha sonra İbrahim Mürsel (1456 ) ve dünya klasmanında da yer alan Piri Reis’in çalışmaları (1513 ) takip etmektedir.